Algemene beschrijving Een koude BLEVE kan veroorzaakt worden door een externe beschadiging, bijvoorbeeld een botsing.[1] Hierdoor scheurt de tank open. LPG komt vrij en ontsteekt direct [2] [3] . Er ontstaat een vuurbal en een drukgolf. Effecten De effecten van een koude BLEVE zijn hittestraling, overdruk en scherfwerking. Deze effecten kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving veroorzaken.
Verberg alle gedetailleerde informatie
| Modelleringssoftware Effectsfile |
TNO Effects 10.0.6.: Dynamic BLEVE model; Explosion Rupture of vessels. |
| Uitgangspunten | |
| Stofnaam | Propaan [4] |
| Systeemgrootte | 60 m3 [5] |
| Vullingsgraad | 80% |
| Massa in tank | 25.000 kg |
| Massa betrokken bij BLEVE | 22.000 kg [6] |
| Faaldruk | 6,2 bar [7] |
| Temperatuur in de tank | 9 °C |
| Omgevingstemperatuur | 9 °C |
| Tank op oplegger | Ja [8] |
| Fragmenten | 2 ongelijke delen |
| Resultaten | |
| Blootstellingsduur | 11 s |
| Diameter vuurbal | 160 m |
| Hoogte vuurbal | 240 m |
De kans op een koude BLEVE na een ongeval met een tankwagen LPG wordt bepaalt door de kans op een ongeval, de kans dat daarbij LPG vrijkomt, de kans op instantaan falen, de kans op een directe ontsteking en het aantal uren dat de tankwagen aan het lossen is. De kans op een koude BLEVE wordt geschat op 2 x 10-7 per jaar. [9] kan de kans afnemen.
Factoren die de kans van optreden verkleinen zijn:
- Het aantal verladingen.
- Aanrijdbeveiliging rond de opstelplaats van de tankwagen (3 x 10-9 per jaar);
- Opstelplaats op een rijstrook met een toegestane snelheid van maximaal 70 km/u (4,8 x 10-8 per jaar).
De effecten van een koude BLEVE zijn hittestraling, overdruk en scherfwerking [10]. Deze effecten kunnen slachtoffers, schade en brand in de omgeving veroorzaken. Het slachtofferbeeld wordt voornamelijk bepaald door de hittestraling en niet door de overdruk [11]. Gebouwen kunnen bescherming bieden tegen de hittestraling, maar moeten dan wel bestand zijn tegen de overdruk.
In de onderstaande tabellen zijn de effecten van hittestraling en overdruk apart weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend vanaf de tankwagen.
De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand en hittestraling versus afstand. Naast de hittestralingseffecten is een tabel met overdrukschade aan objecten binnen 4 zones weergegeven. Hierbij is de grafiek met het verloop van de overdruk versus afstand afgebeeld.
Tabel Effectafstanden en gevolgen
| Effectafstand (meter) | Hittestraling (kW/m2) | Slachtoffers buiten (0 % bescherming) | Slachtoffers buiten zomerkleding (40 % bescherming) | Slachtoffers buiten winterkleding (85 % bescherming) |
||||||||||
| † | T1 | T2 | T3 | † | T1 | T2 | T3 | † | T1 | T2 | T3 | |||
| 1e ring | ≤ 80 | ≥ 120 | 100 | 0 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 89 | 11 | 0 | 0 |
| Grens 1e ring: 99% letaal | 80 | 120 | 99 | 1 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 15 | 84 | 1 | 0 |
| 2e ring | 80 tot 200 | 120 tot 30 | 35 | 11 | 0 | 52 | 25 | 22 | 0 | 52 | 5 | 30 | 11 | 52 |
| Grens 2e ring: 1% letaal | 200 | 30 | 1 | 1 | 0 | 88 | 1 | 2 | 0 | 88 | 0 | 1 | 1 | 88 |
| 3e ring | 200 tot 330 | 30 tot 10 | 0 | 0 | 0 | 28 | 0 | 0 | 0 | 28 | 0 | 0 | 0 | 28 |
| Grens 3e ring: 1% 1e grd brw | 330 | 10 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Effectafstand (meter) | Hittestraling (kW/m2) | Schade aan objecten | Slachtoffers binnen (0% bescherming) |
||||
| † | T1 | T2 | T3 | ||||
| 1e ring | ≤ 80 | ≥ 120 | Onherstelbare schade Alle brandbare materialen gaan branden | 38 | 7 | 0 | 6 |
| Grens 1e ring | 80 | 120 | 20 | 12 | 0 | 19 | |
| 2e ring | 80 tot 200 | 120 tot 30 | Gemiddelde schade Brandhaarden, vervorming van hout en kunststof. Breuk dubbelglas tot 180 meter. | 2 | 1 | 0 | 23 |
| Grens 2e ring | 200 | 30 | 0 | 0 | 0 | 2 | |
| 3e ring | 200 tot 330 | 30 tot 10 | Lichte schade Geen branden, afbladderen verf en ernstige verkleuringen. Breuk enkel glas tot 180 meter. | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Grens 3e ring | 330 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Grafiek Letaliteit vs. afstand [12]
Grafiek Hittestraling vs. afstand
Tabel Overdruk
| Effectafstand (meter) | Overduk (bar) | Schade aan objecten | |
| Zone A | ≤ 12 | ≥ 0,80 | Totale verwoesting Volledige instorting van gebouwen. Meer dan 75% van alle buitenmuren zijn ingestort. |
| Grens zone A | 12 | 0,80 | |
| Zone B | 12 tot 20 | 0,80 tot 0,35 | Zware schade Onherstelbare schade. 50% - 70% van de buitenmuren zijn zwaar beschadigd. De overige muren zijn onbetrouwbaar geworden. |
| Grens zone B | 20 | 0,35 | |
| Zone C | 20 tot 30 | 0,35 tot 0,17 | Gemiddelde schade Beschadigde daken, ernstige beschadigingen aan draagconstructies, ontzette muren, scheuren in gevels. |
| Grens zone C | 30 | 0,17 | |
| Zone D | 30 tot 100 | 0,17 tot 0,03 | Lichte schade Ruitbreuk en schade aan deurposten (0.15bar, tot ± 30 m). Bewoonbaar na kleine reparaties. Herstelbare schade. |
| Grens zone D | 100 | 0,03 |
Grafiek Overdruk vs. afstand
Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een BLEVE op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven.
Mogelijk handelingsperspectief
Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.
- Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
- Als er schuilmogelijkheden zijn, is voor personen dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
- Voor personen binnen, dichtbij de bron (daar waar gebouwen ontbranden of instorten) is het handelingsperspectief ontruimen en vluchten. [13]
- Voor personen binnen, op grotere afstand van de bron (daar waar gebouwen niet ontbranden of instorten) is het handelingsperspectief binnenblijven.
Randvoorwaarden
De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Het verloop van het ongevalsscenario:
- Een koude BLEVE is een snel scenario wat direct plaats vindt.
- Na de explosie voltrekt het scenario zich snel en duurt de vuurbal niet langer dan 20 seconden. Dan zijn direct of in korte tijd de effecten in het plangebied merkbaar.
Herkenbaarheid van het scenario:
- Een BLEVE is door zijn hitte ontwikkeling en knal direct waarneembaar voor aanwezigen.
Mate van bewustzijn van de gevaren:
- Weten dat er een ongeval is met een LPG tankwagen
- Weten wat de gevaren zijn van LPG
- Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) BLEVE
Gesteldheid van personen:
- Fysieke gesteldheid
- Geestelijke gesteldheid
Aanwezige voorzieningen:
- Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
- Mogelijkheden om te schuilen
Optreden brandweer (bestrijdbaarheid)
Mogelijke taken
- Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers
- Bepalen van het bron- en effectgebied
- De situatie stabiliseren door middel van het afschermen van de omgeving en uitbreiding voorkomen
- Ontstane branden in de omgeving blussen
- Veiligstellen van het bron- en effectgebied
Randvoorwaarden
- Repressieve voorbereiding op een BLEVE bij een tankstation
- Middelen om de hulpdiensten te alarmeren zoals een dekkend mobiel telefoonnetwerk of eigen netwerk van de vervoerder/tankstation
- Opkomsttijd van de brandweer
- Bereikbaarheid over twee verschillende routes vanuit tegengestelde windstreken
- Openbare bluswatervoorzieningen primair en secundair
- Dekkend systeem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen
Optreden Geneeskundige hulpverlening
De geneeskundige hulpverlening start met de processen: triage en traumabeoordeling [14] , behandelen van slachtoffers, inrichten van een gewondennest en vervoer naar ziekenhuizen. Aandachtspunt is mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances. Na een BLEVE verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp. Er zijn meer slachtoffers te verwachten door hittestraling dan slachtoffers met mechanisch letsel door overdruk.
Relevante aspecten bij de effecten van een BLEVE zijn: aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Aantal slachtoffers
| <10 |
|
| 10 | |
| > 250 |
|
Type slachtoffers
- Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden (locatiespecifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan [18].
- Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzame personen (zorginstellingen).
Type letsel
- Door hittestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Overdruk veroorzaakt oog/oor letsel, fracturen door instorting en letsel door ruitbreuk [19]
- Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis [20]. Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden [21].
- Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
- Communicatie is mogelijk moeizaam i.v.m. gehoorschade.
- Nazorg voor psychotrauma (maanden tot jaren) is te verwachten [22].
Optreden politie en gemeente (Hulpverlening)
Mogelijke taken
Politie
- Afzetten van het effectgebied
- Aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen of vluchten
- Gidsen van brandweervoertuigen en ambulances
Gemeente
- Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
- Voorlichting/communicatie over het ongeval
- Registreren van slachtoffers
Randvoorwaarden
Politie
- Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied
- Voldoende mensen en middelen om het effectgebied af te kunnen zetten
- Een operationeel mobiliteitsplan
Gemeente
- Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
- Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
- Operationeel voorlichting- en communicatieplan
Kansbeperkend
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Wegnemen van de risicobron | Het wegnemen van de risicobron neemt de kans op het scenario weg. |
| Begrenzen van de doorzet | Minder vervoersbewegingen betekent een vermindering van het aantal keer dat het scenario zich voor kan doen en dus neemt de kans op het scenario af. |
| Geïsoleerde opstelplaats voor de tankwagen met aanrijdbeveiliging | Door de extra beveiliging van de tankwagen is de kans kleiner op een aanrijding met de tankwagen, waardoor de kans op het scenario afneemt. |
| Opstelplaats op een (wegrijstrook) met een toegestane snelheid van maximaal 70 km /u |
Door de snelheid van het omliggende verkeer te verlagen wordt de kans op een doorboring van de tankwagen bij een aanrijding kleiner. |
Effect en gevolgbeperkend
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Afstand houden tot activiteit met gevaarlijke stoffen | Dicht bij de plaats van het scenario zijn de effecten het meest merkbaar. De hittestraling neemt af naarmate de afstand toeneemt. |
| Verdeling typen gebouwen | Door rekening te houden met het type bebouwing kan het aantal mogelijke slachtoffers bij het scenario worden beperkt. Dat kan bijvoorbeeld door het zodanig verdelen van gebouwen in een gebied dat de meer kwetsbare gebouwen worden beschermd door minder kwetsbare gebouwen. |
| Venstertijden | Door gebruik te maken van venstertijden voor het bevoorraden van een tankstation worden de risicovolle en kwetsbare activiteiten gescheiden. |
| Bouwwerken als afscherming | Ook door middel van bouwwerken, zoals gebouwen of tunnels, kan schaduwwerking gerealiseerd worden. Een gebouw tussen de activiteit met gevaarlijke stoffen en kwetsbare objecten/vluchtroutes kan dienen als afscherming. Eerstelijns bebouwing kan een deel van de kracht van de explosie breken. |
| Objecten loodrecht op de bron plaatsen | Door objecten loodrecht op de risicobron te plaatsen, met de kortste zijde aan de kant van de risicobron, wordt het grootste deel van de gevels beschermd tegen de frontale effecten van een drukgolf. |
| Obstakelvrije ruimte tussen bron en bebouwing | Een obstakelvrije ruimte tussen de risicobron en de risico-ontvanger beperkt rondvliegend puin bij een explosie. |
| Toepassen van brandwerend metselwerk | De keuze van het metselwerk bepaalt de brandwerendheid van de gevel. |
| Gebruik maken van minerale wolisolatie | Minerale wolisolatie is onbrandbaar. |
| Toepassen van brand- en hittewerende beglazing | Brand- en hittewerende beglazing bestaat uit gelaagd glas, samengesteld uit twee of meer lagen blank floatglas en één of meer speciale opschuimende tussenlagen. In geval van brand vormen deze tussenlagen een beschermend schild. |
| Toepassen van explosiewerend glas | Explosiewerende gelaagde veiligheidsbeglazingen blijven op hun plaats in de sponning na een schokgolf als gevolg van een explosie van buitenaf. |
| Gebruik maken van houten en stalen kozijnen | Houten en stalen kozijnen zijn getest voor een brandwerende toepassing. Kunststof kozijnen (zonder stalen vulling) zijn niet brandwerend. |
| Scherfwerking beperken | Materialen gebruiken die mensen beschermen tegen scherfwerking, zoals daktegels ipv grind. |
| Dikke gevel | Een dikkere gevel kan bescherming bieden tegen een explosie. Het bedekken van de muur met cortenstaal kan een gevel ook explosiebestendig maken. |
| Stevige wanden | Wanden voorzien van blastproof wallpaper kunnen het risico op verwondingen door rondvliegend puin beperken. |
| Toepassen van een gesprinkelde buitengevel | Bij een gesprinkelde buitengevel wordt water automatisch over de gevel gespoten in geval van een calamiteit. |
| Hoogteverschillen creëren en benutten | Door hoogteverschillen in de omgeving te creëren of te benutten kan schaduwwerking gerealiseerd worden om mensen meer tijd te bieden om te vluchten naar veiligere plekken. Hoogteverschillen kunnen bijvoorbeeld gecreëerd worden door het aanbrengen van een wal of scherm. |
| Aarden wal aanbrengen | Door een aarden wal aan te brengen tussen de risicobron en de risico-ontvanger wordt de risico-ontvanger bij een explosie afgeschermd van rondvliegende scherven/puin en de drukgolf wordt afgebogen. |
Bevordering van de zelfredzaamheid
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Duidelijke vluchtroutes aanbrengen | Door duidelijke vluchtroutes aan te brengen kunnen mensen het gebied gemakkelijker verlaten. |
| Risicocommunicatie | Door te communiceren over de mogelijke scenario’s in een gebied het bete handelingsperspectief worden mensen zich meer bewust van wat ze moeten doen bij het scenario. |
| Galerij / trappenhuis aan de schaduwzijde van een gebouw plaatsen | Door de galerij/trappenhuis aan de schaduwzijde van een gebouw te realiseren, vormt het gebouw zelf een bescherming tegen de hittestraling. |
| Onderhouden schuilplaatsen en vluchtwegen | Onderhoud van schuilplaatsen en vluchtwegen is belangrijk, zodat ten alle tijden van een ongeval de schuil- en vluchtmogelijkheden bereikbaar en inzetbaar zijn. |
| Verzamelplaatsen bepalen en geschikt maken voor een (dreigende) bleve-gaswolkexplosie | De verzamelplaats dient dan als een schuilplaats als mensen binnen in het gebouw niet meer voldoende beschermt zijn tegen het scenario. |
| De (bedrijfs)noodplannen oefenen op een bleve-gaswolkexplosie | Door te oefenen met het bleve-gaswolkexplosie-scenario in de (bedrijfs)noodplannen weten de werknemers wat ze moeten doen in het geval van een echte calamiteit. |
Bevordering van de hulpverlening
| Maatregel | Werking van de maatregel |
| Werkende communicatiemiddelen | Tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen vindt veel van de communicatie plaatst via radio, internet en telefoon. Het is hierbij van belang dat zendmasten op afstand van de activiteiten met gevaarlijke stoffen staan, zodat deze ook tijdens een ongeval werken. |
| Waarschuwingsmiddelen | Voor een snelle en effectieve waarschuwing tijdens een ongeval met gevaarlijke stoffen is het van belang dat een waarschuwingssysteem de mensen in het effectgebied kan bereiken. |
| Afstemming hulpdiensten | Het handelingsperspectief dat aan mensen wordt geboden ten tijden van een ongeval met gevaarlijke stoffen moet worden afgestemd met de inzet van hulpdiensten, zodat de inzet van de hulpdiensten kan aansluiten bij dit handelingsperspectief. |
| Bluswater | Voor een adequate hulpverlening van de brandweer is het van belang dat voldoende bluswater aanwezig is bij de activiteit met gevaarlijke stoffen. Door de waterbron onderdeel te laten zijn van een doorlopend watersysteem, wordt het water steeds aangevuld. |
De beheergroep heeft geen beeld en/of filmmateriaal gevonden van een koude BLEVE bij een LPG-tankstation. Suggesties kunnen gemaild worden naar info@scenarioboekev.nl
- Bij een LPG-tankstation zal het ongeval ontstaan bij de tankwagen die LPG lost. ↩
- Reduction of the risk of a BLEVE, p5, TNO, 24 March 2006 ↩
- Technologieverkenning Mijden Groot Gevaar: BLEVE, hfst 2.1.1, TNO, februari 2012. ↩
- Hoewel LPG vaak een mengsel is van propaan en butaan (Bron: PGS18, v1.0, p66, december 2013), blijkt er uit de berekeningen van Effects slechts marginale verschillen te zijn tussen beide stoffen. ↩
- De hoogst toelaatbare massa van de vulling per liter inhoud is voor propaan 0,42 kg (ADR, p656, 2015) ↩
- Bij een koude BLEVE zal niet de volledige massa direct overgaan van vloeistof naar gas. De hoeveelheid LPG massa in de wolk is daardoor ‘slechts’ 22.000 kg. ↩
- De faaldruk is de werkdruk. Bij 9 °C is dat 6.2 bar (de verzadigingsdampspanning) ↩
- Indien de tank niet op een oplegger staat maar op de grond, zullen de overdruk effecten grotere afstanden kennen omdat de drukgolven door de
grond weerkaatst worden. ↩ - Rekenmethodiek voor LPG tankstations, v1.2, p7, RIVM, 5 november 2014. ↩
- Fragmenten á 700 kg kunnen circa 230 meter weggeslingerd worden en dodelijk slachtoffers veroorzaken. ↩
- Bij de slachtofferberekening is uitgegaan van onbeschermde personen. In een toekomstige versie zal onderscheid worden gemaakt tussen drie beschermingsniveaus: geen bescherming, zomerkleding en winterkleding ↩
- Afstanden op basis van geen bescherming en buitenshuis. ↩
- Dit is gebaseerd op berekeningen voor woningen en kantoren. Niet voor ziekenhuizen en verzorgingshuizen. ↩
- De Nederlandse slachtofferregistratiekaart p.3. oktober 2006 ↩
- LPCGBI p.1 september 2013 ↩
- Leidraad GGB p.12 december 2015 ↩
- Leidraad GGB p.10 december 2015 ↩
- Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan ↩
- Bij BLEVE zijn hitte stralingseffecten leidend t.o.v. overdruk effecten . De effectafstand van overdruk valt in de tweede ring (1% letaal)hittestraling ↩
- landelijk netwerk acute zorg www.lnaz.nl ↩
- Beverwijk, Rotterdam, Groningen ↩
- Casus Volendam, “Het hemeltje” ↩
