Algemene beschrijving Een fakkelbrand wordt veroorzaakt doordat na een botsing de losslang van de LPG-tank afbreekt. [1]. Hierdoor stroomt LPG uit en ontsteekt direct. Er ontstaat een fakkel die blijft branden tot de tank leeg is. Effecten Het effect van een fakkelbrand is hittestraling. Dit effect kan slachtoffers, schade en brand in de omgeving veroorzaken.
Verberg alle gedetailleerde informatie
| Modelleringssoftware Effectsfile |
TNO Effects 10.0.6; TPDIS model; Jet Fire (Chamberlain model). |
| Uitgangspunten: | |
| Stofnaam | Propaan [2] |
| Systeemgrootte | 60 m3 [3] |
| Vullingsgraad | 80% |
| Massa in tank | 25.000 kg |
| Blootstellingsduur | 20 s |
| Omgevingstemperatuur | 9 °C |
| Druk in tank | 6,2 bar [4] |
| Grootte van het gat | 2 inch [5] |
| Hoogte van de uitstroom | 1 m |
| Weersomstandigheden | D5 |
| Uitstroomhoek | 0° (horizontaal) |
| Resultaten: | |
| Totale uitstroomduur | 1200 s |
| Lengte van de fakkel | 70 meter |
De kans op een fakkelbrand na een ongeval met een tankwagen LPG wordt bepaalt door de kans op een ongeval, de kans dat daarbij LPG uitstroomt, de kans op een directe ontsteking en het aantal dat de tankwagen aan het lossen is. De kans op een fakkelbrand wordt geschat op 2 x 10-7 per jaar [6].
Factoren die de kans van optreden verkleinen zijn:
- Het aantal verladingen beperken;
- Geïsoleerde opstelplaats met aanrijdbeveiliging (3 x 10-9 per jaar);
- Opstelplaats op een (wegrij)strook met een toegestane snelheid van maximaal 70 km/u (4,8 x 10-8 per jaar).
Het effect van een fakkelbrand is hittestraling. Dit effect kan slachtoffers, schade en brand in de omgeving veroorzaken. Hittestraling is in combinatie met de blootstellingsduur bepalend voor het slachtoffer- en schadebeeld [7].
In de onderstaande tabel zijn de effecten van hittestraling weergegeven. De tabel effectafstanden en gevolgen geeft 3 ringen aan. Binnen de eerste ring komt 99% van de aanwezigen te overlijden. In de tweede ring komen aanwezigen te overlijden of kunnen slachtoffer worden. In de derde ring vallen geen doden maar kunnen aanwezigen nog wel slachtoffer worden. De grens van de derde ring geeft aan tot waar eerstegraads brandwonden kunnen voorkomen. Afhankelijk van de afstand tot het ongeval en de bescherming van bijvoorbeeld gebouwen komen mensen te overlijden (†) of raken gewond: van zeer zwaargewond (T1) tot lichtgewond (T3). De schade aan objecten varieert van onherstelbare schade tot lichte schade. De effectafstanden zijn berekend vanaf de tankwagen.
De tabel effectafstanden en gevolgen is aangevuld met de onderliggende grafieken met het verloop van letaliteit (percentage doden) versus afstand, hittestraling versus afstand en hittestralingscontouren.
Tabel effectafstanden en gevolgen
| Effectafstand (meter) | Hittestraling (kW/m2) | Slachtoffers buiten (0 % bescherming) | Slachtoffers buiten zomerkleding (40 % bescherming) | Slachtoffers buiten winterkleding (85 % bescherming) |
||||||||||
| † | T1 | T2 | T3 | † | T1 | T2 | T3 | † | T1 | T2 | T3 | |||
| 1e ring | ≤ 90 | ≥ 35 | 100 | 0 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 93 | 6 | 0 | 0 |
| Grens 1e ring: 99% letaal | 90 | 35 | 99 | 1 | 0 | 0 | 100 | 0 | 0 | 0 | 15 | 84 | 1 | 0 |
| 2e ring | 90 tot 110 | 35 tot 10 | 39 | 12 | 0 | 48 | 23 | 28 | 0 | 48 | 6 | 33 | 12 | 48 |
| Grens 2e ring: 1% letaal | 110 | 10 | 1 | 1 | 0 | 89 | 1 | 2 | 0 | 89 | 0 | 1 | 1 | 89 |
| 3e ring | 110 tot 135 | 10 tot 4 | 0 | 0 | 0 | 31 | 0 | 0 | 0 | 31 | 0 | 0 | 0 | 31 |
| Grens 3e ring: 1% 1e grd brw | 135 | 4 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 |
| Effectafstand (meter) | Hittestraling (kW/m2) | Schade aan objecten | Slachtoffers binnen (0% bescherming) | ||||
| † | T1 | T2 | T3 | ||||
| 1e ring | ≤ 90 | ≥ 35 | Onherstelbare schade Alle brandbare materialen gaan branden | 47 | 2 | 0 | 6 |
| Grens 1e ring | 90 | 35 | 10 | 1 | 0 | 45 | |
| 2e ring | 90 tot 110 | 35 tot 10 | Gemiddelde schade Brandhaarden, vervorming van hout en kunststof. Breuk dubbelglas tot 105 meter. | 2 | 0 | 0 | 12 |
| Grens 2e ring | 110 | 10 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| 3e ring | 110 tot 135 | 10 tot 4 | Lichte schade Geen branden, afbladderen verf en ernstige verkleuringen. Breuk enkel glas tot 125 meter. | 0 | 0 | 0 | 0 |
| Grens 3e ring | 135 | 4 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
Grafiek Letaliteit vs. afstand [8]
Grafiek Hittestraling vs. afstand
Contouren Hittestraling
Aanwezige personen zijn na het ontstaan van een fakkelbrand op zichzelf en anderen aangewezen. In onderstaande afbeelding zijn mogelijke handelingsperspectieven weergegeven.
Mogelijk handelingsperspectief
Afhankelijk van de situatie en de inrichting van de omgeving kan het handelingsperspectief verschillen. Snel reageren is bevorderlijk.
- Voor personen buiten is het handelingsperspectief vluchten (uit het zicht van de brand, onder dekking van objecten zoals muren).
- Als er schuilmogelijkheden zijn, is dekking zoeken of een schuilplaats binnen gaan een goed handelingsperspectief.
- Voor personen binnen is het handelingsperspectief binnen blijven en schuilen (sluiten van binnendeuren vertraagt de uitbreiding van een eventuele brand).
- Als secundaire branden optreden, is het handelingsperspectief vluchten aan de schaduwzijde van het gebouw ten opzichte van de plasbrand (extra beschermende kleding beperkt de blootstelling).
Randvoorwaarden
De onderstaande aspecten zijn mede bepalend voor de mogelijkheden op het gebied van zelfredzaamheid. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Het verloop van het ongevalsscenario:
- De snelheid waarmee het scenario fakkelbrand zich voltrekt is afhankelijk van het ontstekingsmoment.
- Na ontsteking zijn direct de effecten merkbaar en duurt de fakkelbrand niet langer dan 20 minuten.
Herkenbaarheid van het scenario:
- Een fakkelbrand is door zijn hitte ontwikkeling direct waarneembaar voor de aanwezigen.
- Als de fakkel nog niet ontstoken is, is het mogelijke gevaar niet direct herkenbaar.
Mate van bewustzijn van de gevaren:
- Weten dat er een ongeval is met een LPG tankstation
- Weten wat de gevaren zijn van LPG
- Weten wat je moet doen in geval van een (dreigende) fakkelbrand
Gesteldheid van personen:
- Fysieke gesteldheid
- Geestelijke gesteldheid
Aanwezige voorzieningen:
- Mogelijkheden om van de bron af te vluchten
- Mogelijkheden om te schuilen
Optreden brandweer (bestrijdbaarheid)
Mogelijke taken
- Redden en verlenen van eerste hulp aan slachtoffers
- Bepalen van het bron- en effectgebied
- De situatie stabiliseren door middel van het afschermen van de omgeving en uitbreiding voorkomen
- Ontstane branden in de omgeving blussen
- Veiligstellen van het bron- en effectgebied
Randvoorwaarden
- Repressieve voorbereiding op een fakkelbrand bij een tankstation
- Middelen om de hulpdiensten te alarmeren zoals een dekkend mobiel telefoonnetwerk of eigen netwerk van de vervoerder/tankstation
- Opkomsttijd van de brandweer
- Bereikbaarheid over twee verschillende routes vanuit tegengestelde windstreken
- Openbare bluswatervoorzieningen primair en secundair
- Dekkend systeem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen
Optreden Geneeskundige hulpverlening
De geneeskundige hulpverlening start met de processen: triage en traumabeoordeling [9] , behandelen van slachtoffers, inrichten van een gewondennest en vervoer naar ziekenhuizen. Aandachtspunt is mogelijkheid om te kunnen keren/vertrekken voor ambulances. Na een brand verlenen omstanders hulp. Een deel van de slachtoffers komt als zelfverwijzer op de eerste hulp.
Relevante aspecten bij de effecten van een fakkelbrand zijn: aantal slachtoffers, type slachtoffers en type letsel. Deze zijn locatie afhankelijk en staan in relatie tot elkaar.
Aantal slachtoffers
| <10 |
|
| > 10 | |
| > 250 |
|
Type slachtoffers
- Aandachtspunt is operationele voorbereiding op het behandelen van kinderen met ernstige brandwonden (locatiespecifiek). Dit vereist een aangepast gewondenspreidingsplan. [13]
- Aandachtspunt is hulp aan verminderd zelfredzame personen (zorginstellingen).
Type letsel
- Door hittestraling ontstaan uitwendige brandwonden. Bij inademing van hete gassen ontstaat inhalatietrauma.
- Stabilisatie van brandwondenslachtoffers is mogelijk in elk level 1 ziekenhuis [14]. Specialistische behandeling van brandwonden kan in een beperkt aantal centra in Nederland plaatsvinden [15].
- Extra aandacht bij de operationele voorbereiding is noodzakelijk bij verhoogde kans op slachtoffers uit de groep van ouderen en kinderen.
- Een langdurig traject van nazorg restletsel en psychotrauma [16] is te verwachten.
Optreden politie en gemeente (Hulpverlening)
Mogelijke taken
Politie
- Afzetten van het effectgebied
- Aanwezige personen in het effectgebied laten schuilen of vluchten
- Gidsen van brandweervoertuigen en ambulances
Gemeente
- Opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
- Voorlichting/communicatie over het ongeval
- Registreren van slachtoffers
Randvoorwaarden
Politie
- Operationele voorbereiding op het afzetten van een groot effectgebied
- Voldoende mensen en middelen om het effectgebied af te kunnen zetten
- Een operationeel mobiliteitsplan
Gemeente
- Operationele voorbereiding op het opvangen en verzorgen van personen uit het effectgebied
- Voldoende locaties en personeel voor de opvang en verzorging van personen uit het effectgebied
- Operationeel voorlichting- en communicatieplan
Kans beperkend
- Wegnemen van de risicobron
- Begrenzen van de doorzet
- Geïsoleerde opstelplaats voor de tankwagen, met aanrijdbeveiliging
- Opstelplaats op een (wegrij)strook met een toegestane snelheid van maximaal 70 km/u
Effecten & gevolgen beperkend
- Planologisch
- Ontwerptechnisch
- Constructietechnisch
- Installatietechnisch
Randvoorwaarden handelingsperspectief
- (Nood)uitgangen en vluchtroutes die van de risicobron af zijn gericht
- In (bedrijfs)noodplannen het fakkelbrand scenario opnemen
- Verzamelplaatsen bepalen en geschikt maken voor een (dreigende) fakkelbrand
- De (bedrijfs)noodplannen oefenen op een fakkelbrand
Randvoorwaarden hulpverlening
- Middelen om de hulpdiensten snel te kunnen alarmeren
- Bereikbaarheid over twee verschillende routes vanuit tegengestelde windstreken
- Openbare bluswatervoorzieningen primair en secundair
- Dekkend systeem om aanwezigen in het effectgebied te waarschuwen
De beheergroep heeft geen beeld en/of filmmateriaal gevonden van een fakkelbrand bij een LPG-tankstation. Suggesties kunnen gemaild worden naar: info@scenarioboekev.nl
- Bij een LPG-tankstation zal het ongeval ontstaan bij de tankwagen die LPG lost. ↩
- Hoewel LPG een mengsel is van propaan en butaan (Bron: PGS18, v1.0, p66, december 2013), blijkt er uit de berekeningen van Effects slechts marginale verschillen te zijn tussen beide stoffen. ↩
- De hoogst toelaatbare massa van de vulling per liter inhoud is voor propaan 0,42 kg (ADR, p656, 2015) ↩
- De faaldruk is de werkdruk. Bij 9 °C is dat 6.2 bar (de verzadigingsdampspanning) ↩
- HART v1.1 hfst 6.1, RIVM, 1 april 2015. ↩
- Rekenmethodiek voor LPG tankstations, v1.2, p7, RIVM, 5 november 2014. ↩
- Bij de slachtofferberekening is uitgegaan van onbeschermde personen. In een toekomstige versie zal onderscheid worden gemaakt tussen drie beschermingsniveaus: geen bescherming, zomerkleding en winterkleding ↩
- Afstanden op basis van geen bescherming en buitenshuis. ↩
- De Nederlandse slachtofferregistratiekaart p.3. oktober 2006 ↩
- LPCGBI p.1 september 2013 ↩
- Leidraad GGB p.12 december 2015 ↩
- Leidraad GGB p.10 december 2015 ↩
- Voor kinderen is ander materiaal benodigd. Ouders en kinderen worden bij voorkeur bij elkaar geplaatst. Dit is een complexe factor in het gewondenspreidingsplan ↩
- landelijk netwerk acute zorg www.lnaz.nl ↩
- Beverwijk, Rotterdam, Groningen ↩
- casus ” Het Hemeltje” Volendam ↩
